Począwszy od 2009 r. w sprawozdaniach finansowych sporządzanych według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej należy ujawniać informacje o segmentach operacyjnych według Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej nr 8 (MSSF 8). Zgodnie z tzw. fundamentalną zasadą standardu jednostka ujawnia informacje o segmentach operacyjnych w celu umożliwienia inwestorom dokonania oceny wyników finansowych różnych rodzajów prowadzonej przez nią działalności oraz środowisk gospodarczych, w których działa jednostka[1].

Przed MSSF 8 obowiązywał Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 14 (MSR 14) „Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności”. MSR 14 wymagał od przedsiębiorstw ujawniania informacji o segmentach branżowych i geograficznych przy zastosowaniu zasad rachunkowości zgodnych z MSSF. Podejście MSR 14 było niespójne z podejściem obowiązującym w Stanach Zjednoczonych, gdzie SFAS 131 „Ujawnienia informacji o segmentach przedsiębiorstwa oraz związane z nimi informacje” wymaga od przedsiębiorstw segmentacji odzwierciedlającej sposób w jaki segmenty prezentowane są w sprawozdawczości wewnętrznej. Jednocześnie informacje o tych segmentach ujawniane są przy wykorzystaniu zasad stosowanych do celów sprawozdawczości wewnętrznej. Innymi słowy, SFAS 131 wymaga od przedsiębiorstw dostarczania informacji o segmentach widzianych „oczami zarządu” (tzw. podejście zarządcze).

W związku z projektem konwergencji Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) i Rada Standardów Rachunkowości Finansowej (FASB) zdecydowały o zaadoptowaniu takiego podejścia do sprawozdawczości według segmentów działalności. Uznano, że zbieżność zostanie osiągnięta przez zastąpienie istniejącego standardu MSR 14 nowym Międzynarodowym Standardem Sprawozdawczości Finansowej, który w jak najszerszym zakresie będzie wzorował się na SFAS 131. Efektem takiego podejścia jest fakt, że sformułowania zawarte w MSSF 8 są takie same jak w SFAS 131, poza nielicznymi różnicami wymienionymi w par. BC60 uzasadnienia wniosków do nowego standardu:

• MSSF 8 w odróżnieniu od SFAS 131 wymaga ujawniania informacji o wartościach niematerialnych w podziale na poszczególne segmenty operacyjne,
• MSSF 8 w odróżnieniu od SFAS 131 wymaga ujawniania informacji o zobowiązaniach segmentów, jeśli są one zawarte w sprawozdawczości służącej do celów zarządczych i wykorzystywanej przez decydenta operacyjnego,
• SFAS 131 wymaga od jednostki posiadającej macierzową strukturę organizacji określenia segmentów operacyjnych w oparciu o segmenty branżowe. MSSF 8 wymaga w takiej sytuacji uwzględnienia fundamentalnej zasady MSSF 8.

MSSF 8 generalnie różni się od MSR 14 dwoma kwestiami.

Po pierwsze, zmieniono wymagania określające sposób w jaki segmenty są identyfikowane dla celów sprawozdawczości finansowej. W praktyce w wielu przypadkach w ramach starego standardu przedsiębiorstwo musiało w pewnych okolicznościach dezagregować przedsiębiorstwo w sposób, który nie odzwierciedlał tego jak segmenty są zarządzane. Skutkowało to przygotowywaniem informacji wyłącznie dla celów sporządzenia sprawozdania według segmentów zgodnie z MSR 14. Wydaje się, że bardziej użyteczny z punktu widzenia sprawozdania finansowego jest podział działalności w sposób, który jest wykorzystywany również do celów zarządczych. Zarząd dąży do takiej segmentacji działalności, która najlepiej odzwierciedla działalność danego przedsiębiorstwa.

W tabeli 1 zaprezentowano wpływ wprowadzenia podejścia zarządczego na sposób prezentacji segmentów w sprawozdaniach finansowych pięciu grup kapitałowych.

 Tabela 1. Wpływ MSSF 8 na prezentowane segmenty w półrocznych sprawozdaniach finansowych za 2009 r.

Źródło: Opracowanie własne.

Po drugie, zmieniły się wymagania określające zasady rachunkowości, które powinny zostać wykorzystane podczas przygotowywania informacji o segmentach. W ramach MSR 14 przedsiębiorstwa powinny korzystać z zasad, które używane są również do sporządzania pozostałej części sprawozdania finansowego. W ramach MSSF 8 przedsiębiorstwa powinny używać zasad wykorzystywanych przy sporządzaniu raportów zarządczych, czyli niekoniecznie zgodnych z MSSF. Zmiana spowoduje odzwierciedlenie działalności segmentów w sposób w jaki informacje prezentowane są w raportach przygotowywanych dla zarządu. Jednak kolejnym skutkiem jest to, że informacje o segmentach niekoniecznie zostaną przygotowane na tej samej podstawie co pozostała część sprawozdania finansowego. Informacje o segmentach mogą wręcz zostać przygotowane z wykorzystaniem zasad, które IASB zabronił lub uznał za niewystarczające. Do korzyści wykorzystania podejścia zarządczego przy wycenie pozycji poszczególnych segmentów można zaliczyć:

1. Informacje o segmentach będą łatwiejsze i szybsze do przygotowania. Pozwala to na wprowadzenie wymogu ujawniania większej ilości informacji o segmentach w śródrocznej sprawozdawczości finansowej.
2. Zostanie osiągnięta zbieżność MSSF z US GAAP w zakresie segmentów 

Literatura

1. Karwowski M., Segmenty operacyjne według nowego Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej nr 8 (w:) Rachunkowość w teorii i praktyce. Tom III. Sprawozdawczość i analiza finansowa, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 2007.
2. Adoption of IFRS 8. Basis for Conclusion, EFRAG, 2007.
3. International Financial Reporting Standard 8 Operating Segments (IFRS 8), IASCF, London 2006.